Σας ενημερώνουμε ότι κατά το σχολικό έτος 2018-2019 υλοποιείται στα Γυμνάσια, Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια – Λύκεια, Εργαστήρια Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, ΔΥΕΠ Γυμνασίων της χώρας Θεματική Εβδομάδα με τίτλο «Δημοκρατική Συνύπαρξη και Ανθρώπινα Δικαιώματα». Ο φετινός θεσμός της Θεματικής Εβδομάδας θα συμπεριλάβει και πάλι τη θεματική ενότητα «Σώμα και Ταυτότητα» με τις υποενότητες «διατροφή και υγεία», «πρόληψη εθισμού και εξαρτήσεων» και «έμφυλες ταυτότητες» ως προς τη διαμόρφωση της σχέσης με το σώμα, την αυτοεικόνα και αυτοαντίληψη των νέων και θα τα μπολιάσει με θέματα δημοκρατικής κουλτούρας και ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν τις ανησυχίες και τις προκλήσεις που εγείρουν θέματα υγείας, ασφάλειας, ελευθερίας από εθισμούς και εξαρτήσεις, έμφυλων ταυτοτήτων και να αναζητήσουν λύσεις που θα διασφαλίζουν τα δικαιώματά τους στους αντίστοιχους τομείς. Επιπλέον, θα δοθεί στη σχολική κοινότητα η δυνατότητα να αναστοχαστεί ως προς τους όρους και τις συνθήκες που μπορούν να διασφαλίσουν μια αξιοπρεπή συμβίωση στον χώρο του σχολείου και ευρύτερα.
Η φετινή Θεματική Εβδομάδα, επεκτείνοντας και εμβαθύνοντας το υλικό που έχει καθιερωθεί στις θεματικές της ενότητες στη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της δημοκρατίας στον χώρο του σχολείου και στην ενίσχυση της ικανότητας των μαθητών/τριών να συνδιαλέγονται, να συζητούν και να συναποφασίζουν με δημοκρατικό τρόπο όλα τα θέματα που αφορούν στο κοινωνικό κλίμα και στην απόλαυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους χωρίς διακρίσεις.
Μέσω της μεθοδολογίας υλοποίησης στα θέματα Δημοκρατίας και συγκεκριμένα στη Δημοκρατική Συνύπαρξη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Θεματική Εβδομάδα 2018-19 αποσκοπεί :
- Να συμβάλει στην περαιτέρω καλλιέργεια του κοινωνικού περιβάλλοντος μάθησης και την περαιτέρω ανάπτυξη της δημοκρατίας στη σχολική κοινότητα.
- Να εμπλέξει τη σχολική κοινότητα σε συμμετοχικές, συνεργατικές δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης αντιμετωπίζοντας ως θετική πρόκληση τα προβλήματα ένταξης, διαφοροποίησης, περιθωριοποίησης, διακρίσεων, τα οποία έχει καταγράψει η κοινότητα.
- Να προσφέρει παιδαγωγικά κατάλληλες εμπειρίες, ώστε ο καθένας και η καθεμία να αναστοχαστεί ως προς τη σχέση του ατόμου μέσα σε μια συλλογικότητα με όρους αυτονομίας και συνύπαρξης και ως προς τις συνθήκες διασφάλισης και προάσπισης των δικαιωμάτων μέσα στη σχολική κοινότητα.
- Να στοχεύσει στην εμπέδωση ή εμβάθυνση ατομικών ικανοτήτων και συλλογικών διαδικασιών συμμετοχής, λήψης αποφάσεων, διαμεσολάβησης και εκπροσώπησης, ανάληψης υποχρεώσεων και υιοθέτησης κανόνων συνεργασίας, προκειμένου να απαντηθούν θέματα που αφορούν την εκπαιδευτική κοινότητα.
- Να αναπτύξει δραστηριότητες και να επεξεργαστεί κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό στη διατροφή, στην κυκλοφορία, στην αυτοπροστασία, στον αυτοπροσδιορισμό και στην κοινωνικοποίηση με όρους δημοκρατικής συνύπαρξης και σεβασμού του Άλλου, του διαφορετικού.
- Να καλλιεργήσει καλές πρακτικές στο σχολείο σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την εκπροσώπηση, τη διαβούλευση, την κοινωνικοποίηση και τη συμπερίληψη, την ισότητα και την οπτική φύλου, τη μη βίαιη επίλυση συγκρούσεων, την πολιτειακή ευθύνη και τις έμφυλες ταυτότητες.
- Να επεξεργαστεί τις θεματικές υπό το πρίσμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας ώστε να καλλιεργηθεί η ικανότητα να επιλύονται προβλήματα και διαφωνίες σχετικά με τα πεδία της θεματικής (ποιότητα ζωής, οδική ασφάλεια, καταναλωτισμός, εξαρτήσεις, εθισμός, έμφυλες ταυτότητες, συμπερίληψη, ισότητα, αξιοπρέπεια, διακρίσεις κ.ά.) με συνεργασία, διάλογο και επιχειρηματολογία.
- Να απαντήσει στο δικαίωμα μαθητών και μαθητριών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρίες να συμπεριλαμβάνονται σε όλες τις εκπαιδευτικές πολιτικές, να συνεκπαιδεύονται και να συνδιοργανώνουν εκπαιδευτικές δράσεις, σύμφωνα με την με αρ.πρωτ. 172877/Δ3/17-10-2016 (ΦΕΚ 3561/τΒ΄/4-11-2016) Υπουργική Απόφαση Συνεκπαίδευσης και
- Να ενδυναμώσει τον ρόλο της σχολικής κοινότητας να καλλιεργεί τη δημοκρατική συνύπαρξη, τη διαπολιτισμική συμπεριληπτική εκπαίδευση και την ακώλυτη πρόσβαση των νεοεισερχόμενων παιδιών-προσφύγων στην εκπαίδευση.
Αναμένεται, επίσης, να αξιοποιηθεί η θετική εμπειρία από τις δράσεις υλοποίησης της με αρ.πρωτ. 172877/Δ3/17-10-2016 (ΦΕΚ 3561/τΒ΄/4-11-2016) Υπουργικής Απόφασης Συνεκπαίδευσης των σχολικών μονάδων γενικής και ειδικής εκπαίδευσης στην άρση των όποιων εμποδίων και φραγμών στην ισότιμη πρόσβαση των μαθητών/τριών στη μάθηση και την υποστήριξη της σχολικής κοινότητας.
1. Μεθοδολογία Υλοποίησης της Θεματικής Εβδομάδας
Στο ευρύτερο οργανωτικό πλαίσιο των δράσεων ευαισθητοποίησης στα ανθρώπινα δικαιώματα και καλλιέργειας στάσεων και δεξιοτήτων στη δημοκρατική συνύπαρξη, οι γνωστές θεματικές διαμορφώνονται ως εξής:
Ανθρώπινα δικαιώματα και Δημοκρατική Συνύπαρξη με έμφαση:
Α) στη Διατροφή και στην Ποιότητα Ζωής
Β) στην Κυκλοφοριακή Αγωγή – Οδική Ασφάλεια
Γ) στην Πρόληψη κατά των Εξαρτήσεων και του Εθισμού
Δ) στον Σεβασμό του Άλλου
Ε) στις Έμφυλες Ταυτότητες
Η Θεματική Εβδομάδα θα υλοποιηθεί στον διδακτικό χρόνο του σχολικού ωρολογίου προγράμματος. Οι γνωστές από τα προηγούμενα σχολικά έτη θεματικές φέτος συνδέονται με τη Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Παιδιών που συνιστούν το ευρύτερο πλαίσιο για την προσέγγιση και ανάλυση της καθημερινότητας των μαθητών/τριών.
Κατά την υλοποίηση του Σχεδίου Θεματικής Εβδομάδας, η σχολική κοινότητα διοργανώνει δράσεις και δραστηριότητες :
α) για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατική συνύπαρξη για όλες τις τάξεις και το σύνολο της σχολικής κοινότητας (λεπτομέρειες στον Φάκελο Εκπαιδευτικού Υλικού για τη «Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα», http://iep.edu.gr/el/thematiki-evdomada-category) και
β) ανά τάξη, αφιερωμένες σε μια θεματική υπό-ενότητα, συνδέοντας και εξειδικεύοντας τη θεματική με την οπτική της Δημοκρατικής Συνύπαρξης και των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (λεπτομέρειες στον επικαιροποιημένο Φάκελο Εκπαιδευτικού Υλικού της κάθε θεματικής, http://iep.edu.gr/el/thematiki-evdomada-category).
Οι δράσεις διοργανώνονται διαθεματικά και διεπιστημονικά, περιλαμβάνουν εμπειρίες και διαπνέονται από πρακτικές δημοκρατικής οργάνωσης του σχολείου ή της τάξης.
1Α. Προγραμματισμός:
Οι θεματικές επιλέγονται κατά τις παραπάνω διαδικασίες ή κατόπιν απόφασης του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών. Σε κάθε περίπτωση ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών συζητά και αποφασίζει με ποιον τρόπο θα υλοποιηθεί η Θεματική Εβδομάδα λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των μαθητών/τριών που θα έχουν καταγραφεί κατόπιν διαβούλευσης και άλλων δημοκρατικών διαλογικών διαδικασιών.
Λαμβάνεται μέριμνα κατά το δυνατόν για τη συνοχή και τη συνέχεια του περιεχομένου των δράσεων στη διάρκεια της ημέρας. Οι σχετικές δράσεις και εκδηλώσεις υλοποιούνται στο σύνολό τους στη διάρκεια του σχολικού ωρολογίου προγράμματος. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου στο πλαίσιο του διδακτικού τους ωραρίου και του ωρολογίου προγράμματος κάθε τάξης οργανώνουν δραστηριότητες που απευθύνονται στους μαθητές και τις μαθήτριες του σχολείου, οι οποίες σχεδιάζονται και υλοποιούνται σύμφωνα με τα περιεχόμενα του Φακέλου Εκπαιδευτικού Υλικού που θα είναι στη διάθεση των σχολείων.
Ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών μπορεί να μεταβάλει, στον βαθμό που χρειάζεται, το ωρολόγιο πρόγραμμα της εβδομάδας, διατηρώντας όμως για κάθε εκπαιδευτικό τον συνολικό αριθμό διδακτικών ωρών που έχει στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Κάποιες δράσεις μπορεί να είναι κοινές για περισσότερα από ένα τμήματα ή και τάξεις του σχολείου, κάποιες άλλες να αναπτύσσονται παράλληλα σε τμήματα ή τάξεις ή και να αφορούν αποκλειστικά ένα τμήμα του σχολείου. Οι δραστηριότητες που θα επιλεγούν δεν είναι υποχρεωτικό να συνδεθούν με συγκεκριμένες ενότητες των μαθημάτων που διδάσκονται σε κάθε τάξη.
Δύνανται να διοργανωθούν, εντός του σχολείου, απογευματινές δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των γονέων με τη συμμετοχή του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων. Στις δράσεις αυτές συμμετέχουν και εκπαιδευτικοί σε εθελοντική βάση. Επισημαίνεται ότι αφενός οι μαθητές/τριες υποχρεούνται να παρακολουθούν κανονικά τις δράσεις της ομάδας, αφετέρου ότι κατά την υλοποίηση δράσεων για τους μαθητές/τριες από εκπροσώπους συνεργαζόμενων φορέων η παρουσία του/της διδάσκοντα/σκουσας κάθε τμήματος είναι υποχρεωτική.
1Β. Το νόημα της Δημοκρατικής Συνύπαρξης και των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στη Θεματική Εβδομάδα:
Η φετινή Θεματική Εβδομάδα αποσκοπεί να βελτιώσει το κοινωνικό κλίμα του σχολείου και τις ανθρώπινες σχέσεις και να αποσοβήσει στάσεις και συμπεριφορές ή πρακτικές προκατάληψης και μισαλλοδοξίας όπως είναι η βίαιη-τοξική ομιλία και συμπεριφορά, η περιθωριοποίηση λόγω διαφορετικότητας και οι συγκρούσεις μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας. Οι δράσεις στο πλαίσιο της Θεματικής Εβδομάδας διοργανώνονται διαθεματικά και διεπιστημονικά, περιλαμβάνουν εμπειρίες συνεργασίας, διαλόγου και συμμερισμού και αξιοποιούν πρακτικές δημοκρατικής οργάνωσης του σχολείου ή της τάξης, όπως οι παρακάτω:
Α) Το βαρόμετρο της δημοκρατικής και αξιοπρεπούς συνύπαρξης στην τάξη ή και στο σχολείο μας, μέσω του οποίου μπορεί να καταγραφεί το επίπεδο δημοκρατικής παιδείας σε αναφορά με τη θεματική με την οποία εργάστηκαν. Οι μετρήσεις μπορούν να ληφθούν με όποιο τρόπο ταιριάζει στις ομάδες. Για παράδειγμα, μέσω ενός παιχνιδιού στις μικρές ηλικίες ή μιας ποσοτικής έρευνας στις μεγάλες ηλικίες (βλ. προτεινόμενες δράσεις στον Φάκελο Εκπαιδευτικού Υλικού για τη «Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα»). Το βαρόμετρο μπορεί να εφαρμοστεί τόσο κατά την έναρξη της Θεματικής Εβδομάδας για την αποτύπωση των τάσεων, όσο και κατά τη λήξη της για την αποτίμηση του οφέλους από αυτήν.
Β) Εμπειρία δημοκρατικών διαδικασιών και κριτικός αναστοχασμός. Στη Θεματική Εβδομάδα συνιστάται να εμπλακούν μέσω των διαδικασιών τους συλλογικότητες, όπως οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων ή οι Σύλλογοι Διδασκόντων/ουσών, το Μαθητικό Συμβούλιο κ.ά.
Γ) Ανταλλαγή εμπειριών και συμπερασμάτων. Μεταφορά από ομάδα σε ομάδα, με διαδικασίες εκλογής εκπροσώπων, με διαβούλευση και διάλογο, με βιώματα που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών άλλων τάξεων ή και γενίκευση της εφαρμογής του Βαρόμετρου σε άλλες τάξεις.
Δ) Η διαθεματικότητα και η έρευνα δράσης. Έμφαση δίνεται στις εκπαιδευτικές δράσεις που οργανώνονται από τους ίδιους τους μαθητές και μαθήτριες, στις συνεργατικές πρακτικές μεταξύ εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων, εκπαιδευτικών και γονέων, εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών, στις δράσεις που προβλέπουν διαβούλευση και συμμετοχή όλων στη λήψη της απόφασης, στη συνδιδασκαλία.
Ε) Συνέλευση τάξης. Έμφαση δίνεται στην ικανότητα των μαθητών και μαθητριών να αναπτύσσουν διάλογο, επιχειρηματολογία και ανάπτυξη ευθύνης σε από κοινού αποφάσεις. Η συνέλευση τάξης μπορεί να αποτελέσει δημιουργικό πεδίο εφαρμογών κατά την υιοθέτηση στάσεων σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων όλων των μελών της κοινότητας χωρίς διακρίσεις και προκειμένου να δημιουργηθούν κανονιστικά, δημοκρατικά συμφωνημένα πλαίσια συνύπαρξης. Επιπλέον, μπορεί να συμβάλει στην υιοθέτηση των καλών πρακτικών της εκάστοτε θεματικής στον ελεύθερο χρόνο, στην αυλή και στη γειτονιά.
ΣΤ) Δράσεις διαμεσολάβησης για την επίλυση προβλημάτων και την αντιμετώπιση θεμάτων διακρίσεων, προκαταλήψεων και περιθωριοποίησης, δημιουργικών δράσεων κοινωνικής συμμετοχής και ευθύνης, όπως παιχνίδια ρόλων, θέατρο φόρουμ για την επεξεργασία θεμάτων προκατάληψης, διακρίσεων και ανισοτήτων.
2. Φάκελος Εκπαιδευτικού Υλικού και Κατάλογος Φορέων:
Το Ι.Ε.Π θα υποστηρίξει τα σχολεία με «Φάκελο Εκπαιδευτικού Υλικού», το οποίο θα συνδέει κάθε θεματική ενότητα με τη διάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων καθώς και με τον «Φάκελο Εκπαιδευτικού Υλικού για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», όλα προσβάσιμα στη σελίδα του Ι.Ε.Π. σε ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα για τη Θεματική Εβδομάδα 2018-19. Το περιεχόμενο του φακέλου «Δημοκρατία και Ανθρώπινα Δικαιώματα», επιπλέον, θα περιλαμβάνει υλικό και οδηγίες για την πλαισίωση όλων των θεματικών με δράσεις, διαδικασίες και εμπειρίες που καλλιεργούν τη δημοκρατική συνύπαρξη και την ικανότητα λήψης αποφάσεων. Το περιεχόμενο των φακέλων κάθε θεματικής περιλαμβάνει εκπαιδευτικά προγράμματα μικρής διάρκειας και εκπαιδευτικό υλικό, τα οποία θα μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών/τριών από εκπαιδευτικούς του σχολείου, όπως αυτά έγιναν γνωστά κατά τα προηγούμενα σχολικά έτη και, όπου χρειάζεται, εμπλουτισμένα με την οπτική των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Επιπροσθέτως, έχει διαμορφωθεί με ευθύνη του Ι.Ε.Π. κατάλογος φορέων και υπηρεσιών με τους οποίους μπορεί να αναπτύξει συνεργασία η σχολική μονάδα στο πλαίσιο υλοποίησης της Θεματικής Εβδομάδας.
Ο Φάκελος Εκπαιδευτικού Υλικού και ο Κατάλογος Φορέων έχουν αναρτηθεί σε ειδικά σχεδιασμένη πλατφόρμα του ΙΕΠ.
3. Χρόνος και σχεδιασμός υλοποίησης:
Η Θεματική Εβδομάδα θα υλοποιηθεί στα σχολεία της χώρας κατά το δεύτερο τετράμηνο του σχολικού έτους. Ο Σύλλογος Διδασκόντων/ουσών θα επιλέξει ποια από τις εργάσιμες εβδομάδες του δεύτερου τετραμήνου θα αφιερωθεί στη θεματική. Κατά τη διάρκεια της Θεματικής Εβδομάδας οι σχετικές δράσεις καλύπτουν όλες τις διδακτικές ώρες του πρωινού ή του εσπερινού σχολικού ωραρίου.
Οι Διευθυντές/ντριες των σχολικών μονάδων ενημερώνουν σε ειδική συνεδρίαση τους Συλλόγους Διδασκόντων/ουσών των σχολείων. Στη συνεδρίαση αυτή ορίζεται Συντονιστική Ομάδα (Σ.Ο) δύο έως τριών μελών, που αναλαμβάνει την ευθύνη για τον σχεδιασμό της Θεματικής Εβδομάδας στο σχολείο, αποτελούμενη από εκπαιδευτικούς, οι οποίοι/ες επιθυμούν να αναλάβουν σχετικές αρμοδιότητες.
Η Σ.Ο. δέχεται ατομικές ή ομαδικές προτάσεις από τους/τις εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, συμβουλεύεται, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, εκπαιδευτικούς των νέων δομών ΠΕΚΕΣ και ΚΕΣΥ και υποβάλλει στον Σύλλογο Διδασκόντων/ουσών μέχρι τέλη Μαρτίου 2019 συγκεκριμένο σχέδιο υλοποίησης της Θεματικής Εβδομάδας, υπόδειγμα του οποίου επισυνάπτεται στην παρούσα εγκύκλιο (σε ηλεκτρονική μορφή έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π.). Το εγκεκριμένο από τον Σύλλογο Διδασκόντων/ουσών τελικό Σχέδιο Υλοποίησης της Θεματικής Εβδομάδας κοινοποιείται στον/στην αρμόδιο/α συντονιστή/στρια ΠΕΚΕΣ προκειμένου να υπάρξει ανατροφοδότηση από την πλευρά τους.
Επισημαίνεται ότι η σύνταξη Σχεδίου Υλοποίησης της Θεματικής Εβδομάδας είναι υποχρεωτική. Όλες οι δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν στο σχολείο κατά τη διάρκεια της Θεματικής Εβδομάδας υλοποιούνται χωρίς δαπάνη για το Δημόσιο.
4. Παροχή υποστήριξης σε επίπεδο ΠΕΚΕΣ, ΚΕΣΥ και ΚΕΑ:
Η εν λόγω πρωτοβουλία θα υποστηριχτεί από το εκπαιδευτικό και ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό των ΠΕΚΕΣ, των ΚΕΣΥ και των ΚΕΑ της χώρας, που καλούνται να παράσχουν κάθε δυνατή υποστήριξη στα σχολεία, όπως ορίζεται στα άρθρα 4, 7, 12 και 52 του ν.4547/2018) 5. Αποτίμηση της εφαρμογής της Θεματικής Εβδομάδας.
Η εφαρμογή της Θεματικής Εβδομάδας στα σχολεία της χώρας κατά το σχολικό έτος 2018-19 θα αποτιμηθεί με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Σχετική φόρμα θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Π. Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που θα προκύψουν από τα ερωτηματολόγια θα δημοσιευτούν στον ίδιο ιστότοπο.
Δείτε την εγκύκλιο για το 2018-2019
Δείτε το Σχέδιο Υλοποίησης σε pdf
Δείτε το Σχέδιο Υλοποίησης σε doc για επεξεργασία
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ
