Ένας μικρός απολογισμός για το Περιβαλλοντικό μας πρόγραμμα, και τα επόμενα βήματα…
Βασικός στόχος του Προγράμματός μας ήταν (και είναι…), η καταγραφή της πλούσιας Βιοποικιλότητας του Νησιού της Λευκάδας (και όχι μόνο), με τη βοήθεια της Τεχνολογίας.
Χρησιμοποιήσαμε την εφαρμογή iNaturalist του National Geographic (οδηγίες εδώ), για να αξιοποιήσουμε την τεράστια βάση δεδομένων της και να ανακαλύψουμε είδη (γνωστά και άγνωστα) από το φυτικό και το ζωϊκό βασίλειο.
Ξεκινήσαμε με μια ενημερωτική συνάντηση με όλους τους μαθητές και εκπαιδευτικούς του Σχολείου, θέτοντας τις προδιαγραφές για την ποιότητα των δεδομένων που θα καταγράψουμε και προσπαθώντας να εμπλέξουμε όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα, ακόμη και αν δε συμμετείχαν στην περιβαλλοντική ομάδα.
Οι πρώτες 100 παρατηρήσεις ήρθαν σε λίγες μόλις μέρες, και κάπως έτσι τα νούμερα εκτοξεύτηκαν, και σήμερα είμαστε κοντά στις 2500 παρατηρήσεις, και κοντά στα 600 διαφορετικά είδη οργανισμών, αριθμός αρκετά μεγάλος για διάστημα 5 μηνών περίπου.
Τι πήγε καλά…
-Πραγματικά ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα με τους μαθητές πρωταγωνιστές και τους συντονιστές σε δεύτερο ρόλο. Εμπιστευτήκαμε τα παιδιά, τα βοηθήσαμε στην αρχή με μικροδιορθώσεις και στη συνέχεια αυτά βγήκαν μπροστά και βοήθησαν και τους συμμαθητές τους με τη διαδικασία.
-Δεν έγινε απλά μια καταγραφή (όπως νομίζαμε στην αρχή). Όσο περνούσαν οι μέρες και ανέβαινε ο αριθμός των παρατηρήσεων, άρχισαν να μας προσέχουν… Επιστήμονες από όλο τον κόσμο αναγνωρίζαν τα είδη που παρατηρούσαμε, και μας έδωσαν το κίνητρο να δοκιμάσουμε κι εμείς. Έτσι από παρατηρητές, πολλοί από εμάς γίναμε και αναγνωριστές. Μέσα από τα λάθη μας αρχίσαμε να μαθαίνουμε. Υπάρχει πραγματικά πολύς κόσμος που αγαπάει τη φύση, που έχει τη διάθεση να μοιράσει τη γνώση του απλόχερα και σταθήκαμε αρκετά τυχεροί που τους γνωρίσαμε. Έτσι αυτό που εμείς απλά λέγαμε ένας γλάρος είδαμε ότι είναι κοντά στα δέκα διαφορετικά είδη (μόνο στο νησί μας) και πλέον τα ξεχωρίζουμε, πότε έρχονται και πότε φεύγουν, που συχνάζουν (με τεράστια ακρίβεια λόγω GPS της εφαρμογής), αλλά και αν απειλούνται με εξαφάνιση ή όχι. Μια διαδικασία λοιπόν που σε κάποιον επιστήμονα μπορεί να έπαιρνε μια ζωή, μέσα σε λίγους μήνες πέρασε μέσα από το κινητό μας!
-Εξαιρετική η μέρα αφιερωμένη στη συστηματική ταξινόμηση των ειδών. Πως παίρνουν τα ονόματα, και πως χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες, σε μια παρουσίαση από τον Βιολόγο του Σχολείου μας, ξεκαθάρισε πολλά στο μυαλό μας.
-Κάτι ακόμη που δεν είχαμε υπολογίσει είναι η επικοινωνία μεταξύ των μελών. Με 1,5 εκατομμύριο χρήστες της εφαρμογής, σχόλια και επικοινωνία μεταξύ των χρηστών στην αγγλική γλώσσα. Ευχάριστη έκπληξη λοιπόν η δυνατότητα επικοινωνίας των μαθητών μας με επιστήμονες, ερωτήσεις και απαντήσεις, με επεξήγηση γιατί αυτό το είδος και όχι κάποιο παρόμοιο.
-Ποιότητα και όχι ποσότητα. Σε πολύ μικρό διάστημα καταλάβαμε όλοι μας τη σημασία της ποιοτικής παρατήρησης, της σπάνιας και ιδιαίτερης ζωής και όχι των καλλιεργούμενων. Αν δίναμε σημασία και στα οικόσιτα ή καλλιεργούμενα θα είχαμε ξεπεράσει τις 3000 παρατηρήσεις. Βασιστήκαμε όμως στην παρατήρηση ενδημικών και άγριας ζωής, αυτή που εξάλλου είναι και η πιο κρίσιμη στον κύκλο της ζωής και του περιβάλλοντος.
-Ένα Πρόγραμμα χωρίς τέλος. Κι όμως έτσι είναι, αφού πολλοί από εμάς νιώθουμε πως μόλις αρχίσαμε. Όταν ξεκινάς να παρατηρείς και ψάχνεις τα χιλιάδες διαφορετικά είδη (στο νησί μας) ή τα εκατομμύρια (του πλανήτη), ξέρεις πως έχεις πάντα μέλλον. Τι πιο ευχάριστο να βλέπεις παρατηρήσεις από τους μαθητές στην κυριακάτικη βόλτα τους εκτός Λευκάδας ή ακόμη και εκτός Ελλάδας σε πολυήμερες διακοπές. Και τι χαρά για τον εκπαιδευτικό να βλέπει όλη αυτή τη δραστηριότητα σε μέρες ξεκούρασης και διακοπών.
Τι δεν πήγε καλά…
-Δεν καταφέραμε να πείσουμε τους πάντες. Αν και οι συναντήσεις τις ομάδας ήταν αρκετά συχνές, είχαμε και περιπτώσεις μαθητών (2-3) χωρίς καμία παρατήρηση. Ακόμη κι αν αυτό συμβαίνει σχεδόν πάντα, ήταν κάτι που μας στεναχώρησε και ακόμη αναζητούμε το γιατί. Σίγουρα ένας από τους λόγους ήταν και το επόμενο…
-Δεν καταφέραμε να κάνουμε τόσα Περιβαλλοντικά Μονοπάτια όσα θέλαμε. Έγιναν μόνο 2-3, όχι με όλους τους μαθητές, και με τον καιρό να μη μας το επιτρέπει για μεγάλο διάστημα, στέρησαν τη δυνατότητα να βοηθήσουμε λίγο παραπάνω όσους δεν είχαν δοκιμάσει ακόμη…
Από εδώ και πέρα…
Για τη φετινή χρονιά, το Πρόγραμμα ήταν κλειστό σε εγγραφές και αφορούσε τους μαθητές του Σχολείου και όσους επέτρεπαν οι συντονιστές – διαχειριστές του Εγχειρήματος «Παρατηρούμε Παντού».
Βλέποντας ότι αυτό δε μπορεί να συνεχιστεί αφού κάποιος θα πρέπει υποχρεωτικά να έρθει σε επαφή μαζί μας για να συμμετέχει, ξεκινήσαμε ένα νέο εγχείρημα με τίτλο: «Βιοποικιλότητα της Λευκάδας και των Ιονίων Νήσων» (Biodiversity Of Lefkada And Ionian Islands). Στο project αυτό συμμετέχει οποιοσδήποτε χρησιμοποιήσει την εφαρμογή και ανεβάσει παρατήρηση από τα Ιόνια Νησιά (είναι ήδη 245 άτομα). Με αυτόν τον τρόπο, συγκεντρώνεται υλικό για όλα τα Ιόνια Νησιά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα Σχολεία της Περιφέρειας ιονίων Νήσων ως αναφορά και βοηθητικό υλικό για τα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Ήδη υπάρχει μια μεγάλη βάση η οποία συνεχώς θα εμπλουτίζεται. Σκοπεύουμε να την κοινοποιήσουμε από την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς σε Σχολεία και Κ.Ε.Α. (Κ.Π.Ε.)
Επίσης κάτι που έλειψε από το φετινό πρόγραμμα και θα το απογείωνε είναι η επικοινωνία με άτομα που ασχολούνται με τη χλωρίδα κι την πανίδα του νησιού. Θα μας βοηθούσε πολύ η γνώμη τους στην αναγνώριση taxa που μας δυσκόλεψαν. Ελπίζουμε του χρόνου να καταφέρουμε να τους εμπλέξουμε.
Ακόμη, θα ήταν πολύ καλό να εμπλέξουμε και άλλα σχολεία, ώστε να καλύψουμε ακόμη μεγαλύτερο μέρος του νησιού μας.
Ένα μεγάλο μπράβο σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετείχαν και συνεισφέρανε με τις παρατηρήσεις και τις αναγνωρίσεις τους, με την υπενθύμιση ότι δε σταματάμε εδώ. Μόλις ξεκινήσαμε…
Όλες οι παρατηρήσεις μας είναι στο εγχείρημα:
… και το νέο project για τα Ιόνια Νησιά, εδώ:
Καλή συνέχεια!
